لبنيات يکي از گروه‌هاي اصلي هرم راهنماي غذايي است که شامل شير، ماست، پنير، دوغ، کشک و بستني مي‌شود. مصرف روزانه 2 تا 4 واحد از اين گروه براي همه افراد توصيه شده است.
به گزارش باشگاه خبرنگاران؛ لبنيات يکي از گروه‌هاي اصلي هرم راهنماي غذايي است که شامل شير، ماست، پنير، دوغ، کشک و بستني مي‌شود. بهتر است در برنامه غذايي خود براي بدست آوردن همه مواد مورد نياز بدن از گروه‌هاي غذايي متنوع استفاده کنيد. به طور مثال براي تامين کلسيم مورد نياز خود فقط به مصرف شير اکتفا نكرده بلکه سعي کنيد از 2 تا 3 ماده غذايي در اين گروه استفاده کنيد.
*ارزش غذايي پنير
پنير به عنوان جزيي از گروه لبنيات، منبع خوبي از پروتئين، کلسيم و فسفر است. مصرف 30 گرم پنير (معادل يک قوطي کبريت ) در حدود 8 گرم پروتئين و 200 ميلي گرم کلسيم به بدن مي‌رساند. در حالي که 150 تا 200 گرم شير (معادل يک ليوان شير)چنين ميزان کلسيمي را به بدن مي‌رساند.
*آيا ميزان کلسيم و فسفر پنير براي داشتن استخوان‌هاي سالم مناسب است؟
براي داشتن استخوان‌هايي سالم تنها مقدار کلسيم دريافتي مهم نيست. مقدار فسفر نيز اهميت دارد. در واقع نسبت کلسيم به فسفر دريافتي از برنامه غذايي است که در رسوب کلسيم در استخوان‌ها مهم است. مصرف نوشابه‌هاي کولا که حاوي مقادير زيادي فسفر است باعث به هم خوردن اين تعادل شده و باعث افزايش خروج کلسيم از استخوان‌ها مي‌شود. مناسب‌ترين نسبت ميان اين دو ريز مغذي ،مشابه ترکيب شير مادر يا استخوان‌هاي بدن است. يعني به ازاي هر 1000 ميلي گرم کلسيم دريافتي 440 ميلي گرم فسفر بايد دريافت شود. جالب است بدانيد که چنين نسبت مناسبي در مواد غذايي مثل شير، پنير و همچنين ليمو، پرتقال، کلم و گل کلم و هويج ديده مي‌شود. البته شير و لبنيات منبع غني‌تري از کلسيم هستند.
*آيا مي‌دانستيد که پنير مي‌تواند دندان‌ها را در مقابل پوسيدگي محافظت کند؟
تحقيقات نشان داده است که پنير مي‌تواند دندان‌ها را در مقابل پوسيدگي محافظت کند. پنير و به طور کلي لبنيات، منبع خوب کلسيم، فسفر و پروتئين است و مانع از اسيدي شدن حفره دهاني پس از صرف غذا مي‌شود. همچنين کلسيم، فسفر و پروتئين از ميناي دندان محافظت مي‌کنند. پس از صرف محصولات لبني، ميزان کلسيم و فسفر بزاق افزايش مي‌يابد. همچنين حدس زده مي‌شود که پنير خاصيت ضد ميکروبي در حفره دهان دارد.
*آيا مي‌دانستيد افراد مبتلا به عدم تحمل به لاکتوز مي‌توانند به راحتي پنير مصرف کنند؟
مصرف پنير به افرادي که به دلايلي عدم تحمل به لاکتوز شير دارند توصيه مي‌شود. اين افراد به دنبال مصرف شير، به دليل کاهش توليد آنزيم‌هاي تجزيه‌کننده قند شير (لاکتوز) نمي‌توانند لاکتوز شير را هضم کرده، دچار اسهال، نفخ، دردهاي شکمي و تهوع مي‌شوند. اما از آنجا که ميزان لاکتوز پنير و ماست خيلي کم است، مصرف اين دو ماده غذايي به اين افراد توصيه مي‌شود.
*آيا مي‌دانستيد پنير روي کيفيت خواب موثر است؟
پيش از اين عنوان شده بود که مصرف پنير پيش از خواب باعث ايجاد کابوس‌هاي شبانه مي‌شود. اما با تحقيقات جديد انجام گرفته مشخص شده كه مصرف پنير پيش از خواب به ايجاد خواب آرام در افراد كمك مي‌كند.
*بهتر است چه نوع پنيري را انتخاب کنيم؟
پبهتر است از ميان انواع پنير، پنير هاي کم چرب را انتخاب کنيم.انواع پر چرب منبع عمده اسيدهاي چرب اشباع هستند که براي سلامتي مضرند. بنابراين مصرف پنير هاي پرچرب و خامه‌اي به يک بار در هفته بايد محدود شود. مصرف پنير هاي باز و محلي به علت احتمال آلودگي‌هاي ميکروبي توصيه نمي‌شود.چرا که مي‌تواند حامل ميکروب‌هاي مسموميت‌زاي خطرناکي مثل سالمونلا، ليستريا، بروسلا و... باشد که ايجاد حصبه، مسموميت ناشي از ليستريا و تب مالت مي‌کنند.
*چه کساني بايد در مصرف پنير احتياط کنند؟
همان‌طور که مي‌دانيم، برخي داروها در صورتي که همراه با برخي مواد غذايي مصرف شوند، واکنش‌هاي نا مطلوبي ايجاد مي‌کنند. در اين صورت بايد برخي مواد غذايي از رژيم غذايي حذف شوند.
*برخي افراد که به افسردگي مبتلا هستند تحت درمان با داروهايي مثل ايزوکربوکسازيد، فنلزين، ترانيل سيپرومين قرار مي‌گيرند. همچنين آنتي بيوتيک فورازوليدون، داروي ضد سرطان پروکاربازين و داروي ضد سل ايزونيازيد همگي جزو داروهاي مهارکننده آنزيم مونوآمين اکسيداز محسوب مي‌شوند. پنير ماده غذايي غني از تيرامين است که در اين افراد به علت مصرف داروهاي فوق تجزيه نخواهد شد. عوارض شديدي مثل تنگ شدن عروق و افزايش فشار خون، افزايش ضربان قلب و نامنظمي ضربان قلب و در موارد شديدتر خون‌ريزي داخل جمجمه‌اي و حتي مرگ را به دنبال خواهد داشت. اين افراد بايد از مصرف انواع پنير ها به ويژه پنير هاي کهنه و رسيده و سخت، همچنين سوسيس و کالباس، غذاهاي تخميري مثل ماءالشعير، گوشت‌هاي کنسروهاي گوشتي، شکلات و کاکائو، باقلا، بادام زميني و ترشي‌ها خودداري کنند. مصرف پنير خامه‌اي، نوشيدني‌هاي کولا و قهوه نيز بايد با احتياط صورت گيرد.
* افرادي که به سردردهاي ميگرني مبتلا هستند نيز بايد بسياري از غذاهاي ذکر شده در فوق از جمله غذاهاي حاوي تيرامين مثل پنير را از برنامه غذايي خود حذف کنند.
* در فرآيند توليد پنير از کازئين که پروتئين شير است، کازومورفين و اوپيات توليد مي‌شود. اين مواد شبه مخدرند. البته جاي نگراني نيست. مواد شبه مخدري در خيلي از مواد غذايي در ميزان کم وجود دارند. خاصيت آرام بخشي خيلي از مواد غذايي به طور مثال دم کرده گل گاوزبان وابسته به وجود همين مواد است. ولي مقدار اين مواد خيلي کم است و در حالت طبيعي اعتياد ايجاد نمي‌کند. وليکن در برخي اختلالات رفتاري، کودکان بيش فعال و نيز افراد مبتلا به توهم‌زايي بايد مصرف پنير و اين نوع مواد غذايي محدود شود.