فصل پائیز که مزاج آن سرد و خشک است همچون سودا، و به اعتبار مزاج های چهار گانه (صفرا و سودا و بلغم و دم) بر ضد مزاج روح انسان و حیوان و گیاه است و بدان جهت است که میوه ها و برگها و درختان در این فصل زرد و فاسد میشوند وبر زمین میافتند .اما منطقه ای که در آن باران زیاد میبارد و هوای آن مایل به رطوبت است چندان خشکی بوجود نمیاید و بسیار مفید ودلخواه صاحبان مزاج گرم وتر است اما به مزاج های سرد وخشک و کسانی که در سن کهولت هستند بسیار ضرر میرساند و به این افراد ایام پائیز بسیار سخت میگذرد . واز آنجا که گرمی و خشکی تابستان محلل نیروی بدن و محرق اخلاط ومحلل قوای بدن است ،بیماری هایی همچون تب ربع (هر چهار روز یک بار )،اگزما ،جوشها و دملها وزگیل،درد های سیاتیک،درد مفصل ،بزرگ شدن طحال ،دشواری ادراروآبله و بیماری های ریه واعصاب و امثال اینها بر مردم غالب میشود .
توصیه های پاییزی طب ایرانی به مردمان چنین مناطقی این است که در این فصل ، غذاهای گرم وتند میل نمایند و از گوشتهای بره کمتر از یک سال و مرغهایی که به صورت طبیعی پرورش یافته و چاق هستند و از شیرینیها آنچه از شکر و مغز بادام و پسته به عمل آمده باشد و گل قند ومرباهایی که با عسل درست شده باشد و از میوه های تابستانی همچون خربزه و به و سیب و گلابی استفاده کنند .و از هر آنچه که خشکی می آورد دوری کنند (مثل عرق کردن)و از آشامیدن آب سرد و برهنه نگاه داشتن سر اجتناب کنند واز مباشرت زیاد با زنان اجتناب کنند که بیشترین خشکی را بر بدن میرساند و افراط آن مضر و ممنوع است .واز بابت مرطوب نگه داشتن بدن، لازم است که یک روز در میان حمام کنند و از آب ولرم استفاده کنند تا موجب تعرق نشود و اگر استخر یا حوض آبی مقدور بود که آب آن ولرم باشد مدت نیم ساعت در آن بنشینند تا رطوبت بدن از آب حاصل شود وبدن را با روغن بنفشه و بادام چرب کنند و بعد از چند دقیقه بشویند و از غم و غصه دوری کنند و به کارهایی بپردازند که موجب شادی و فرح شود و برای تقویت اعصاب و روان عطرهای ملایم و گلهای خوش بو و ملایم ببویند و در نهایت از غذاهای سرد وهوای سرد خود را دور نگه دارند تا سلامتی خود را حفظ و از بیماری در امان باشند که حفظ سلامتی از مداوای بیمار واجبتر است.