بازی به صورت چهار نفره بازی میشود و خوشبختانه قوانین آن همه جا یکسان است، به غیر از یک سری تبصرههای استثنائی که خیلی کم پیش میآید. این بازی به انگلیسی whist نامیده میشود.
شرح مختصر:
به هر بازیکن ۱۳ برگ داده میشود که یک خال، به انتخاب شخص حاکم، به عنوان خال حکم (رنگ به دری افغانستان) انتخاب میشود و بر همه خالهای دیگر برتری دارد. بازیکنان در دو تیم رقیب با هم بازی میکنند و هر تیم که زودتر ۷ برگ را برد برنده آن بازی است. هر کس که ۷ بازی را برد یک روند را برده و هر کس ۲ یا ۳ روند را برد برنده نهایی بازی است.
شرح کامل:
۱- انتخاب حاکم:
قبل از شروع بازی انتخاب یار و انتخاب حاکم صورت میگیرد. یارها میتوانند توافقی با هم باشند ولی حاکم حتمأ باید با قرعه کشی انتخاب شود. به این ترتیب که هر بازیکن یک برگ میکشد. هر کس عدد بزرگتری را برداشت حاکم است و برگ بزرگ بعدی هم یار حاکم است (اگر یارها هم با قرعه کشی انتخاب شوند). اگر هم دو نفر برگ هم رده همدیگر را کشیدند میتوانند دوباره برگ بکشند. ترتیب عددها ترتیب معمولی است یعنی: A,K،Q ,J ،۱۰٬۹٬۸.... ۲
۲- دست دادن:
نفر سمت چپ حاکم مؤظف است دست بدهد. به این ترتیب که ابتدا برگها را بر میزند و به پشت در اختیار یار حاکم میگذارد تا او هم یک بر اختیاری بزند (به این کار کپ کردن می گویند). سپس به ترتیب ابتدا به حاکم، سپس دست راست او، نفر بعدی و سرانجام خودش ۵ برگ میدهد. حاکم با توجه به دست خودش یک خال را به عنوان خال حکم انتخاب میکند و با صدای بلند اعلام میکند. سپس در دو مرحله دیگر فرد دست دهنده ۴ برگ به هر کس میدهد. تا ۱۳ برگ دست هر بازیکن باشد. در این جا مرحله دست دادن تمام میشود.
۳- بازی کردن:
حاکم بازی را شروع میکند. هر خالی که نفر اول بازی کرد، بقیه هم باید همان خال را بازی کنند مگر این که از آن خال نداشته باشند که در این صورت میتواند هر برگی که دوست دارد بازی کند. سپس بازیکن سمت راستی باید بازی کند و به همین ترتیب بازی از طریق بازیکن سمت راست میچرخد. هر کسی که خال بزرگ تر را بازی کرده بود تیم او بردهاست و آن دست را در جلوی خود به پشت میگذارد. سپس کسی که برگ برنده را انداخته باید دست بعدی را شروع کند. هر گاه کسی خال بازی شده را نداشت میتواند به اختیار خود هر برگی را بازی کند. اگر از خال حکم بازی کند، هر برگ از آن خال، هر برگ از خالهای دیگر را میبرد. مثلأ اگر تک پیک بازی شده باشد اما حکم دل باشد و بازیکنی هیچ برگ پیک نداشته باشد میتواند با ۲ لو دل آن دست را ببرد. چون دل خال حکم است.
۴- پایان دست و بازی:
به محض این که جمع برگهای برده یک تیم به ۷ دست رسید، بدیهی است که آن تیم این دور بازی را برده. پس یک دست به نفع این تیم میشود. چنانچه حاکم دست قبل از این تیم بوده، همان فرد حاکم میماند، اما اگر حاکم از تیم دیگر بوده، حاکمی به نفر سمت راست او - که طبیعتأ از تیم برده فعلی است - تعلق میگیرد و به همین ترتیب با هر دست باخت تیم حاکم، عنوان حاکمی به تیم برنده تعلق میگیرد. هر تیمی که ۷ دست برد، یک روند بازی را برده. و بسته به توافق اول بازی که چند روند بازی شود، ۱ یا ۲ یا ۳ دست، هر تیم که زودتر به تعداد روند تعیین شده رسید برنده نهایی بازی خواهد بود.
تبصرهها و قوانین:
کوت: چنانچه تیم حاکم مؤفق شود دست را با نتیجه ۷ بر صفر ببرد، به جای یک دست دو دست برای آنها ثبت میشود.
پر کوت: اگر حالت بالا برای تیم غیر حاکم آن دست پیش بیاید یعنی ۷ بر صفر تیم حاکم را ببرد به جای یک دست ۳ دست برده برایش ثبت میشود.
کوت دست ۶: چنانچه تیمی تیم مقابل را در دست ۶ کوت کند بازی به این صورت ادامه خواهد یافت: تیم بازنده ۶ و تیم مقابل ۱ (تیم بازنده حاکم خواهد بود، البته این قانون توافقی است) بام: اگر تیمی پس از این که ۷ دست را برد، اصرار به ادامه بازی داشت و مؤفق شد که تمام ۱۳ برگ را ببرد در اصطلاح به آن بام می گویند. در این صورت کل بازی تمام است و تیم بام کننده برنده نهایی بازی خواهد بود. این پیروزی سهمگینترین نوع برد است.
10 لو کم: چنانچه در یک دور از بازی اولین دستی که از فرد دست دهنده به حاکم داده میشود تا خال حکم را مشخص کند هیچ یک از خالهای بزرگ تر از ۱۰ لو (A, K, Q ,J) را نداشته باشد، حاکم میتواند به صلاح دید خود دستش را نشان داده و درخواست برزدن دوباره بکند، که در این صورت فرد دست دهنده تمامی دستها را جمع کرده و بعد از برزدن دوباره دست دیگری به حاکم میدهد و پس از تعیین خال حکم شروع به تقسیم دستهای دیگر میکند (که البته این قانون و تعداد دفعات استفاده از ان توافقی است)
شِلِم
شلم از کلمه “ slam“ انگلیسی و “chelem“ فرانسه گرفته شدهاست و معنی آن جمع آوری تمام برگهای بازی است. هدف این بازی رسیدن به امتیاز توافق شده (معمولأ ۱۲۰۰) زودتر از رقیب است.
شرح مختصر بازی: در این بازی هر بازیکن ۱۲ برگ دریافت میکند. بعد شروع به خواندن امتیازی که میتوانند بگیرند میکنند. مثلآ ۱۲۵ امتیاز از کل ۱۶۵ امتیاز ممکن. کسی که امتیاز بالاتری را بخواند به عنوان حاکم تعیین میشود. سپس او با همکاری یارش باید تلاش کند تا امتیاز تعهد شده را کسب کند. در اینصورت او به همان تعداد امتیاز که تعهد داده است امتیاز دریافت میکند و در صورتی که نتواند به امتیاز تعهد داده شده برسد به همان اندازه نمره منفی دریافت می کند و فقط در صورتی امتیاز کامل (165 از 165) را دریافت میکند که همه 165 امتیاز را کسب کرده و شلم کند حتی اگز عدد کمتری را متعهد شده باشد. در خواندن امتیازات کسی مقدار شلم را بخاند ( 165 امتیاز را جمع کند) در این صورت نمره مثبت و منفی وی دو برابر می شود. بازی ادامه خواهد داشت تا وقتی که یک تیم زودتر به امتیاز نهایی برسد. در این بازی بردن هر دست ۵ امتیاز دارد. هر ۵ لو، ۵ امتیاز ‚ هر ۱۰ لو، ۱۰ امتیاز و هر تک (آس(هم ۱۰ امتیاز دارد. به این ترتیب در مجموع کل امتیاز یک بازی ۱۶۵ امتیاز است:
۱۳×۵ + ۴×۵ + ۴×۱۰ + ۴×۱۰=۱۶۵
قهوه
این بازی شباهت زیادی به بازی اسپیدز آمریکایی دارد، اما تفاوت آن استفاده از ژوکر است. این بازی از خانواده حکم است
شرح مختصر بازی:
در این بازی ژوکر رنگی بالاترین برگ و ژوکر سیاه برگ سر بعد از آن به شمار میرود. در این بازی حکم همیشه پیک است. هر فرد در ابتدای بازی تعداد دستی را که میتواند بگیرد اعلام میکند (حد اقل ۲ دست). سپس بازی میکنیم. در پایان هر تیمی که کمتر از مجموع تعهد افرادش دست گرفته بود با ضریب ده منفی میخورد. کسب کردن دست تعهد شده ۱۰ امتیاز برای هر دست، و برای دستهای اضافی گرفته شده ۱ امتیاز برای هر دست حساب میشود. بازی تا ۵۰۱ یا ۱۰۰۱ ادامه دارد
شرح کامل بازی:
آغاز بازی:دو ژوکر سیاه و رنگی را وارد دست میکنیم و ۲ لو خشت و دل را بیرون میکشیم تا ۵۲ برگ کامل شود.
الف) دست دادن: بر حسب قرعه یک نفر دست میدهد. دست دادن مانند حکم است اما نیاز به تعیین حاکم نیست چون حکم همیشه پیک است.
نکته مهم در دست دادن این بازی این است که نفر پاستور عوض نمیشود تا وقتی که تیم او از نظر امتیاز از تیم رقیب پیش بیفتد. در این هنگام دست دادن به نفر سمت راست منتقل میشود. و دوباره این شخص وظیفه دست دادن را تا زمانیکه امتیاز تیمش از رقیب بیشتر ود را انجام خواهد داد
ب) تعهد کردن و نحوه شمارش امتیاز: پس از دست دادن، هر فردی اعلام میکند که چند دست خواهد برد. این تعداد از ۲ دست کمتر نمیتواند باشد. ابتدا نفر سمت راست پاستور و سپس افراد دیگر از سمت راست اعلام میکنند. پس از پایان این مرحله، جمع تعهد هر تیم نوشته میشود، مثلأ تیم اول جمعآ ۶ دست و تیم دوم جمعأ ۵ دست خواندهاست. در پایان بازی، چنانچه تیمی نتوانسته باشد به اندازه دستهای تعهد شده دست ببرد، تعهد خود × ۱۰ را منفی خواهد خورد. مثلأ تیم اول مورد بحث ما اگر نتواند ۶ دست را بگیرد، ۶۰ امتیاز منفی خواهد خورد. اگر تیمی بتواند همان امتیاز تعهد شده، یا بیشتر از آن را بگیرد، به تعداد دستهای تعهد شده، هر دست ۱۰ امتیاز و برای دستهای اضافی که گرفته، هر دست ۱ امتیاز میگیرد. مثلأ اگر همان تیم مورد مثال ما به جای ۶ دست، ۸ دست ببرد، ۶۲ امتیاز میگیرد: ۶۰ امتیاز برای ۶ دست تعهد شده و ۲ امتیاز برای دو دست اضافی
ج) بازی: بازی توسط فرد سمت راست پاستور آغاز میشود و کاملأ مطابق حکم است اما با یک تفاوت در نحوه بازی ژوکرها: ژوکرها را میتوان در هر زمان که بخواهیم بازی کنیم، بدون توجه به این که آیا خال بازی شده را در دستمان داریم یا نه. مثلأ اگر تک دل بازی شده باشد و ما در دستمان دل هم داشته باشیم، در صورت صلاح دانستن میتوانیم با ژوکر بازی کنیم و آن را ببریم. ژوکر رنگی بالاترین برگ و ژوکر سیاه برگ سر بعد از آن است. این دو حتی تک پیک یعنی بالاترین برگ حکم را هم میبرند. اما نکته جالب بازی این است که ژوکر رنگی اجازه بازی شدن را ندارد تا وقتی که ژوکر سیاه بازی شده باشد. در واقع ژوکر رنگی گروگان ژوکر سیاه است و کسی که ژوکر سیاه را داشته باشد میتواند با بازی خوب از بازی مناسب ژوکر رنگی جلوگیری کند. نکته دیگر این که ژوکر سیاه باید حتمأ تا دست دهم بازی شود. این کار برای این است که ژوکر رنگی هم اجازه بازی بیابد
د) شمارش امتیاز و پایان بازی: بازی تا رسیدن یکی از دو تیم به امتیاز از پیش تعین شده، که معمولأ ۵۰۱ یا ۱۰۰۱ است. ادامه مییابد. ه)قانون دیگری که این بازی دارد امکان خرید و فروش دست است به این صورت که گروهی که تعداد دست کمتری را اعلام کرده اند میتوانند دست بهتر گروه مقابل را با اعلام حداقل دو دست بیشتر(اگر بالای 10 بود یک دست بیشتر)مال خود کنند مثال گروه اول مجوع 7 دست میخواند ولی گروه دوم میبیند با دست بدی که دارد حداکثر 3 دست میگیرد(احتمالاً گروه اول امتیاز بیشتری دارد و میخواهد بدون ریسک تا پایان بازی پیش رود)یعنی گروه اول امکان گرفتن 10 دست را دارد پس گروه اول اعلام میکند که دست گروه اول را میخرد پس هر کس پس از حفظ کردن دست خود دست خود را به نفر سمت راست خود میدهد و دو گروه دوباره تعداد دستی که میخوانند را اعلام میکنند(گروه دوم حداقل باید 9 دست را اعلام کند)خرید و فروش میتواند چند بار انجام شود
سور
چهاربرگ یا سور یا یازده شناخته شده ترین و آسان ترین بازی با ورق است که میتوان به سادگی آن را فرا گرفت. این بازی را میتوان به روشهای گوناگون ۲ نفره، ۳ نفره و ۴ نفره و... انجام داد که البته گونه ۲ نفره آن بیشتر مورد توجه است.
دست دادن: ابتدا یک نفر ورقها را بر زده و چهار برگ به حریف، چهار برگ به خودش و چهار برگ روی زمین پخش میکند.
بازی کردن: نحوه بازی به این گونه است که هر گاه مجموع عدد روی چند کارت ۱۱ شد فرد میتواند آن برگها را جمع کند.
قوانین
- سرباز همه کارتها را میتواند جمع کند به جز شاه و بی بی
- کارت شاه میتواند کارت شاه دیگر را جمع کند
- کارت بی بی میتواند کارت بی بی دیگر را جمع کند
- در صورتی که بازیکن با کارتی که میاندازد زمین را خالی کند آن بازیکن سور زده است
- سرباز نمیتواند سور بزند
- در صورت خالی بودن زمین بازیکن نمیتواند سرباز بیندازد (برای جلوگیری از سورخوردن) مگر آنکه دیگر ورقی نداشته باشد
امتیاز بندی
- ۱۰ خشت ۳ امتیاز دارد
- ۲ خاج ۲ امتیاز دارد
- هفت عدد (برگ) خال خاج ۷ امتیاز دارد (کمتر از هفت عدد امتیازی ندارد و بیشتر از هفت عدد هم تنها ۷ امتیاز را دارد)
- هر تک به تنهایی ۱ امتیاز دارد
- هر سرباز به تنهایی ۱ امتیاز دارد
- هر سور ۵ امتیاز دارد